Polen Nedir ve Nasıl Toplanır?

Polen, çiçekli bitkilerde üreme sisteminin bir parçası olup, çiftleşmeyi sağlayan erkek üreme organıdır. Arılar bitki tozlaşmasının yaklaşık % 80'ini tek başına gerçekleştirebilirler. Polen sayesinde, çiçekli bitkiler arasında tozlaşma olurken, bal arılarının gelişimi, beslenmeleri koloninin devamlılığı da sağlanmış olur. Polen toplandıktan sonra tazelik ve nem durumuna göre yaş polen (taze polen) ve kuru polen olarak tüketilebilir halde karşımıza çıkmaktadır. Polenin toplanma aşaması, özellikleri, yaş polen ile kuru polen arasındaki farkları aşağıda bulabilirsiniz.

Polen Nasıl Toplanır?

Yaşamsal faaliyetlerin devamlılığı için bitkilerle iş birliği içersinde olan işçi arılar, poleni büyük bir titizlikle toplarlar. Bir çiçekten diğer çiçeğe üreme hücresi transferi yapan bal arıları bir taraftan da kalan polenleri kendi ihtiyaçları için kovana taşırlar. Petek gözlerine depolanan polenler arıların, protein, mineral ve vitamin ihtiyaçlarını karşılar. Yaşanan bu toplama sürecinin detayları ise şu şekilde olmaktadır.

Nektar ve polen toplamaya çıkan bal arılarının uçuş sırasında sürtünme yoluyla tüyleri elektriklenir. Negatif yükle yüklü çiçekte bulunan polen tozları ise arının bedenine yapışır. Arı, üzerine yapışan bu polenleri, polen sepetçiğine aktararak, kovana taşımaya başlar. Bu taşıma işlemi günde 5-20 defa  arasında yapılmaktadır. Her seferinde 10-30 mg polen işçi arılar tarafından kovana taşınmaktadır. Kovana ulaşan polenlerin bir kısmı ile beslenme ve protein ihtiyacı karşılanırken geri kalanlar polen tuzağı adı verilen ızgaralara takılarak hasat edilir.   

Tüm bu süreçler sonunda kuru ve yaş (taze) olmak üzere iki çeşit polen elde edilir. Doğrudan arılardan hasat edilen taze polenler polen kurutma makinalarında 30 derece gibi bir sıcaklıkta kurutulmaktadır. Yaş polende  (taze ) ise bu işlem uygulanmadan kovandan hasat edildiği gibi paketlenir. Taze polenin depolaması ve sevkiyatının soğuk zincirde olması gerekir.

Polenin Beslenmedeki Önemi

Polen insan metabolizması için oldukça değerli besin maddelerini de içermektedir. Yüksek miktarda protein ve karbonhidrat ve zengin vitamin/mineral içeriğine de sahiptir. Polende Provitamin A,B1,B2, B3,B5, B6, B12, C, D, E,  K vitaminleri ile kalsiyum, fosfor, demir, bakır, potasyum, magnezyum, manganez, sodyum gibi mineralleri içermektedir.

Polende;  alanin, arginin, sistin, glisin, histidin, izolösin, lösin, lisin, fenilalanin, mefiyonin, prolin, serin, threonin, triptofan, trisin ve valin de dahil olmak üzere toplam 22 çeşit aminoasit bulunmaktadır. Araştırmalar, insan vücudu için gerekli günlük minimum amino asit ihtiyacının 15 g (yaklaşık bir çorba kaşığı) polen ile karşılanabildiğini göstermiştir.

Yapılan çalışmalar; arı poleninin, antibakteriyel ve antiviral özellikte olduğunu, özellikle Escherichia coli ve Proteus gibi mikroorganizmalarına karşı etkinlik gösterdiğini ve aynı zamanda vücuttaki serbest radikallere karşı antioksidan etkisi bulunduğunu saptamışlardır.

Arı Poleninin Özellikleri

• 21 günlük genç işçi arılar tarafından toplanır. Arı sütü oluşumu ve protein ihtiyacını karşılamada görev alır. 

• Polen verimliliği hava şartlarına bağlı olarak değişebilir. Soğuk hava koşulları polen salınımını geciktirirken, daha ılıman geçen kış ayları erken polen mevsimine sebep olur.

• Bitki kaynağına, elde edilen çiçek türüne göre farklı renklerde olabilirler.

• Bal çeşitlerini düşündüğümüzde tatları, aromaları, besin değerleri ve kaliteleri  nasıl birbirinden farklı ise, polende de aynı farklılık oluşmakadır. 

• Her polen türü larva gelişimi için uygun değildir. Arılar bu konuda seçici davranır ve genellikle aynı bitki türüne yoğunlaşırlar.  Bu seçicilik sayesinde doğadaki en kaliteli ve besin değeri yüksek bitkiye doğal yollarla ulaşabilmemizi ve tüketebilmemizi sağlarlar.

• Polenin özelliklerinden yararlanarak bölgedeki bitki florası hakkında bilgi  sahibi olabilir, balın türü ve kaynağını öğrenebiliriz.

• Polenin yapısal olarak içeriğinde, aminoasitler, fenolik asitler, steroidler, enzimler antioksidanlar, beta karoten, kalsiyum, magnezyum, selenyum, nükleik asit, lektin, sistein, B1, B2, C ve E vitaminleri bulunur.

• Doğal yollarla elde edilen kaliteli bir gıda ürünüdür. Doğal ve organik olarak tüketilebilen gıda takviyesidir.