Kraliçe Arı Hakkında Her Şey

Birçok arı türü vardır, ancak hepsi aynı şekilde yaşamaz ve davranmaz. Arılar, türlerine bağlı olarak ya sosyaldir ya da yalnızdır. Yalnız arılar, üredikleri zamanlar dışında birbirlerinden bağımsız olarak yaşarlar. Sosyal arılar, sadece birkaç üyeden veya birkaç bin arıdan oluşabilen kolonilerde yuva yapar, hepsi bir arının, kraliçe arının yönetimi altında kolonilerini sürdürmek için birlikte yaşar ve çalışır. İster sosyal ister yalnız olsun, arıların yaptığı her şey tek bir amacı yerine getirmektir: Koloninin ve türlerinin hayatta kalmasını sağlamak için daha fazla arı üretmek.

Muntazam bir görev dağılımının olduğu arı kovanlarında elbette tüm bu görev dağılımından sorumlu olan bir birey vardır. Kraliçe arı hem kovandaki düzenin devam etmesini hem de işçi arılara vazifelerini düzgün yapabilmesini sağlar. Binlerce bireylik bir topluluğu yönetmek ise hiç kolay değildir. Bunun için kraliçe arı “feromon” adı verilen bir çeşit uçucu bir madde kullanarak işçilerle iletişim kurar. Bu sayede bakıcı arılar larvaların bakım işlerini, toplayıcı arılar dışarıya giderek polen, nektar ve su toplama işlerini yapar.

Arılan çiftleşmesi ve yeni arı bireyi üretmesi kendilerine has bir yolla olur. Olgunlaşan kraliçe arı, erkek arılarla çiftleşme uçuşuna başlar. Birden fazla erkek arıyla çiftleştikten sonra sperm kesesine 5 milyondan fazla spermi depo edebilir. Daha sonra kendisine uygun bir yuva bulur. Veya insanlarca sağlanan yuvalara konur. Bir günde ortalama 2000’e kadar döllenmiş ve döllenmemiş yumurta verebilir. Bu da tek bir sezonda 200.000’e yakın arı anlamına gelir.

Kraliçe arı, ailesinin devamlılığını sağlayan ve koloniyi yöneten en önemli üye olma ayrıcalığını taşır. Üstelik kraliçe arı, yumurtlama gücü ve yeteneklerinin yanı sıra ailesinin diğer üyelerine kıyasla çok uzun süre yaşayabilir. Hadi, yetenekleriyle arı kolonisinin devamlılığını sağlayan bu özel canlıya şimdi daha yakından bakalım.

Kraliçe Arı Nedir ve Ne İş Yapar?

Kraliçe Arı diğer adı ile Ana Arı: Kraliçe arı olarak ifade ettiğimiz ana arı,  arı kolonsini ayakta tutan en önemli canlıdır. Yani arı neslinin devamını sağlayan arıya biz kraliçe arı demekteyiz.

Kraliçe arı, bal arısı kolonilerinde sadece bir adet bulunur. Kraliçenin tek görevi ise sürekli yumurtlayarak koloninin devamlılığını sağlamaktır. Salgıladığı feromonlarla kolonide varlığını hissettiren bu arı, ortalama 200 miligram (mg) ağırlığında olup kovan içi ve kovan dışı şartların ideal olması durumunda günde 2500 adet yumurta üretebilir.

Kraliçe bal arısı, yeni arılar üretmek ve koloniyi geliştirmek için gereken tüm yumurtaları bırakmaktan sorumludur. Koloninin tek yumurtlayan üyesidir. Ayrıca, yapısal olarak sağlam olduğundan emin olmak için koloni popülasyonunun davranışını, iş atamalarını ve dengesini yönlendirir. Yönergelerini, belirli arıların davranışlarını belirleyen ve bazı koloni üyelerinin işçi, bazılarının erkek arı ve diğerlerinin potansiyel kraliçeler olmasını sağlayan olan çeşitli feromonlarla iletir.

Kraliçe Arının Özellikleri Nelerdir?

Kraliçe arı bir arı kovanının annesidir ve eğer anne yoksa yavruları dağılır ve söner gider. İşçi arıların çalışması ana arının kovan içindeki etkinliğine bağlı olarak çalışırlar. Eğer ana arı kovan içinde hareketli ve verimli ise diğer işçi arılarda ona bakarak daha fazla çalışır ve doğadan daha fazla bal ve yiyecek getirmeye çalışır.

Kraliçe arı kovanda tektir. Boyu 18-20 mm kadardır. 4-5 yıl kadar yaşar. Kovanda yumurtlayabilen tek dişidir. Tek işi yumurtlamaktır. Ortalama olarak dakikada 2, günde 2500 ve ömrü boyunca iki milyon yumurta yapabilecek durumdadır. Kendisinin, yumurta ve yavrularının bakımı, dadı işçi arılar tarafından sağlanır. Arı sütüyle beslenir, bakım ve temizliği yapılır. Arı sütü, işçi arıların yutak altı bezlerinin ürettiği vitamin ve proteince zengin bir madde olup, çiçek tozu ve balla karıştırılarak kraliçeye yedirilir.

Kovandaki en mühim arı olduğu halde, kovan idaresiyle alakası yoktur. Yalnız bir çeşit hormon salgılayarak kovandaki arıların davranışlarını kontrol altında tutar. Bu hormonları işçi arılar, kraliçenin vücudunu tımar ederek temizlerken ağzından alır ve ağızdan ağıza yiyecek değiştirme esnasında koloniye yayarlar. Hormonun kolonide yayılışı, kraliçenin hayatta olduğunu haber verdiğinden, kovandaki faaliyetler normal devam eder. Kovanın gerçek idarecileri işçi arılardır. Nerede ne zaman balözü toplanacağına, kraliçe arının nereye yerleştirileceğine, yeni bir koloni kuracak arıların ne zaman kovandan çıkarılacağına karar veren hep onlardır. Balmumu hazırlamak, yumurta ve yavruların bakımı, kovanın temizlik ve savunması hep onlara aittir.

Kraliçe Arının Diğer Arılardan Farkı Nedir?

Kraliçe arıların gövdesi ve bacakları dişi işçi arılara göre uzundur, karınları tüylü değildir, iğnelerini bir kez kullandıktan sonra ölen diğer dişi işçi arıların aksine kraliçe arılar istedikleri zaman iğnelerini tekrar kullanabilirler. İşçi arıların ömürleri birkaç hafta iken onlar yıllarca yaşayabilirler ve yine işçi arıların aksine günde binlerce yumurta bırakabilirler.

Kraliçe Arının Ömrü Ne Kadardır ve Kraliçe Arı Ölünce Ne Olur?

Kraliçe arının ömrü doğal şartlarda altı yıla kadar olabilir. Ancak ana arı yaşlandıkça, verimi; bir başka ifadeyle yumurtlama gücü düşer. Bu sebeple teknik arıcılıkta ana arı her yıl ya da en fazla her iki yılda bir arıcı tarafından değiştirilir. Bu işlem, yaşlanan ve verimi düşen ana arının ya oğul yöntemi ile ya da öldürülüp yenisinin üretilmesi yoluyla koloni tarafından da yapılabilir.

Kraliçe Arı Nasıl Ürer?

Ana arı, ortalama bir haftalık olduğunda çiftleşme uçuşuna çıkar. Kraliçe arı çiftleşmesi; 10 ila 30 metre arasındaki yükseklikte, mutlak surette havada ve uçarken, sayısı 10 ila 20 arasında değişebilen erkek arı ile “erkek arı toplama alanında” gerçekleşir. Çiftleşme genellikle tek bir çiftleşme uçuşunda, bazen de aynı günde ya da birbirini takip eden birkaç gün içinde farklı uçuşlar ile sağlanabilir.

Ana arı, erkek arılardan alınan spermi sperm kesesinde depolar. Bu sayede yaşamı boyunca istediği zaman döllü, istediği zaman ise dölsüz yumurtlayabilme yeteneğini sürdürür. Arılarda görülen bu çiftleşme sistemi hem akrabalı yetiştiriciliğin önlenmesi hem de doğal seleksiyonun sağlanması açısından benzersiz özellikler taşır.

Kraliçe arı koloni içindeki genetik varyasyonu koruyabilmek için genelde birkaç erkek arı ile havada çiftleşir. Bu çiftleşme esnasındaki uçuşlar birkaç gün düzenli bir şekilde tekrarlanabilir. Daha sonra kraliçe arı yumurta bırakmaya başlar. Kraliçe arı yeni bir koloni kurmak gibi bir amacı olmadığı sürece kovanını asla terk etmez. Normal şartlar altında kraliçe arının spermateka (döl yatağında) yaşamı süresince bırakacağı bütün yumurtaları dölleyebilecek kadar sperm bulunmaktadır. Erkek arılar bu çiftleşme esnasında ölürler.