Bal Nasıl Muhafaza Edilir?

Çiçek balı olsun, salgı balı olsun, bal bozulmayan bir gıda olduğu için muhafazası en kolay gıdadır. Bal kendini korumakla kalmaz içerisine atılan diğer gıdaları da çok uzun yıllar korur. Bazı kaynaklarda eski Mısır da kralların vücudunun çürümemesi için bal içerinde bekletildiği bilgisi mevcut. Balı iyi muhafaza etmekteki amaç onun bozulmasını engellemek değil de aromasını ve içerisindeki vitaminleri korumak içindir, yoksa bal zaten bozulmaz.

Bal Nasıl Saklanır?

Balı saklarken dikkat edilmesi gereken iki husus var. Bunlardan ilki bal çok sıcak ısıda saklanmamalıdır. Bal 25 derece sıcaklığın altında bir ısıda tutulmalıdır. Bu sıcaklığın üzerinde bir sıcaklıkta uzun süre tutulduğu zaman bal içerisindeki HMF (Hidroksimetil Furfural) miktarı artar. HMF tüm tatlı gıdaların ısıya maruz bırakılması ile ortaya çıkan istenmeyen bir kimyasaldır. Türk Gıda Kodeksi Bal tebliğine göre balın içerisindeki HMF miktarı maksimum 40mg/kg olabilir, bu değerin üzerine çıkılmasına izin verilmez. Yüksek ısıda uzun zaman kalmış ballarda HMF değeri bu değerin üzerine çıkar ve kalite kriterini sağlayamamammış olur.

Bal saklarken dikkat edilmesi gereken ikinci husus ise güneş ışığı olup, bal hiçbir şekilde doğrudan güneş ışığında saklanmamalıdır. Arılar balı kovanda karanlık bir ortamda saklamaktadır. Bizde arılar gibi karanlık bir rafta balı saklamalıyız. Güneş ışığı HMF nin hızlı artmasına yol açar ama güneş ışığı sadece bununla da kalmaz, balın tadını değiştirir gene içerisinde bulunan vitaminlerin değişimine yol açar. Balı saklarken güneş ışığından ve yüksek ısıdan uzak bir rafta kavanoz kapakları sıkıca kapatılmış şekilde saklamalıyız. Kavanoz kapağı açık bırakıldığı için ortamdan nem kapıp sulanabilir ve nem değeri %20’nin üzerinde bal ekşime yapabilir.

Balı Buzdolabına Koymak Doğru mu?

Bal buzdolabında düşük sıcaklıkta serleşeceği ve ekmeğe sürmek zorlaşacağından, balın buzdolabında saklanması tavsiye edilmez. Buzdolabında balın kristalleşmesi de çok hızlanacağından gene balın şekerlenmesine yol açar. Sonuç olarak buzdolabında balı saklamak doğru değildir. Şu bilgiyi de vermek gerekir, buzdolabında balı saklamak balı bozmaz, sertleştirir tüketimini zor hale getirir. Uzun süre kullanmayacağınız bir bal kavanozunu buzdolabına koymuşsanız birkaç saat önceden dolaptan çıkartarak yumuşamasını beklemelisiniz.

Bal Bayatlar mı?

Doğrudan güneş ışığından uzak ve serin ortamda saklanan bal bayatlamaz. Bal zaten bozulan ve bayatlayan bir gıda değildir, sadece güneş ışığı ve yüksek ısı balın yapısını değiştirdiğinden bu iki duruma maruz kalmamış bal yıllarca tazeliğini koruyabilir.

Bal Sıcakta Bozulur mu?

Bal 25 derecenin üzerindeki sıcaklıkta yapısı değişerek içerisinde HMF değeri artar. Bu durum beş yada on dakika da olmaz. Saatlerce veya günlerce yüksek ısıya tutulmuş bal bundan zarar görür. Kristalleşmiş bir balı çözmek için 45 derece suda yarım saat bir saat tutmak balı bozmaz, balın tamamını çözene kadar sıcak suda tutabilirsiniz.

Bal Ekşir mi?

Türk Gıda kodeksi bal tebliğine göre balın içerisindeki nem oranı en fazla %20 olabilir bunun üzerinde nem yani su balda bulunamaz. Maksimum %20 nem içeren bal ekşimez. Ama bazen balı arı iyice olgunlaştırmadan arıcı sağmışsa veya istemeden balın içerisine bir miktar su karışmış ise bal ekşime yapar. Balın içerisindeki su miktarı %20’nin üzerine çıktığı için ekşir. Çok fazla açık havada kalmış ballarda da bazen nemli havadan dolayı nem oranı %20’nin üzerine çıkabilir. Bu durumda da bal ekşiyebilir. Balı saklarken içerisindeki nem oranının artıp balın ekşimemesi için kavanoz kapaklarını sıkıca kapalı tutmak gerekir.

Gerçek Bal Şekerlenir mi?

Tüm çiçek balları zamana bağlı olarak şekerlenir bu durum balın bozulduğu anlamına gelmez. Benmari usulü sıcak suyun içerisinde balı kısa süre bekleterek eski akışkan haline döndürebilirsiniz. Ama dünyanın pek çok ülkesinde balı kristal hali ile tüketmekteler sizde bu şekilde tüketmeyi deneyebilirsiniz. Şekerlenmiş bala biz arıcılar kristalleşmiş bal diyoruz, kristalleşmiş balın kimyasında hiçbir değişiklik olmamıştır, değişim sadece fizikseldir suyun buz olması gibi. Isıtılan buz nasıl zamanla suya dönüşecekse, ısıtılan balda zamanla akışkan hale dönüşecektir. Balı ısıtırken doğrudan ısı kaynağına konulmamalı Benmari usulü olarak tabir edilen ısınmakta olan sıcak suyun içerisinde ısıtmak gerekir.